Eerste Transitietafel pakt luncharmoede aan op Utrechtse basisscholen
Op 28 juni vond de eerste editie van de Transitietafel plaats, een nieuw initiatief om vastzittende maatschappelijke vraagstukken in beweging te brengen. De eerste editie richtte zich op luncharmoede op Utrechtse basisscholen. Gemiddeld gaan drie kinderen per klas naar school met een lege broodtrommel. Dat moet en kán anders. Benieuwd naar de oplossingrichtingen? Lees dan snel verder!
2 juli 2024Wat is de Transitietafel?
De Transitietafel brengt vastzittende maatschappelijke vraagstukken met ontwerp en creativiteit in beweging. Het is een initiatief van Greenberry en Snijboon, twee Utrechtse ontwerpbureaus met een maatschappelijke inborst. Met de Transitietafel verbinden we vraagstellers met ervaren ontwerpers en experts om samen een andere blik te werpen op de vraag, deelvragen te achterhalen en de eerste stap te zetten richting mogelijke samenwerkingsverbanden. En dat doen we allemaal in één middag.
Kansengelijkheid begint met een volle broodtrommel
De vraaghouders van deze eerste editie was Stichting Albron en Stichting Lunchmaatjes. Samen zetten zij zich in om voor 2025 zo’n 8.500 lunches per dag uit te delen op scholen, om zo van Utrecht de eerste luncharmoede-vrije stad van Nederland te maken.
Maar tot die tijd is de vraag: hoe brengen we het probleem luncharmoede nog meer in beweging? Wat kunnen we nú doen? En wat is er nog meer nodig dan het uitdelen van lunches?
Per klas gaan gemiddeld drie kinderen zonder lunch naar school. En als ze wel lunch meekrijgen, is deze vaak verre van gezond. Kinderen die dagelijks wél gezond eten presteren beter, worden minder vaak gepest of gediscrimineerd en hebben minder kans op gezondheidsproblemen. Ook later in hun leven.
Hier wringt iets essentieels. En zo vormde luncharmoede een mooi thema om ons in vast te bijten tijdens de eerste editie van de Transitietafel.
Van een chefkok voor ieder kind tot een minister van Eetzaken
De dag werd afgetrapt door een artistieke inleiding van Nele Vandeneede. Ze liet ons onder andere zien welke groei grote kunstenaars hebben doorgemaakt. We kennen kunstenaars natuurlijk van hun grote werken, maar daarvoor vindt een heel proces plaats waarin ze vooral ‘onderweg’ zijn. Precies wat zij ook gingen doen!
Na de persoonlijke briefing van Ilonke Bottema (Stichting Albron) konden we écht aan de slag. In twee brainstormrondes kwam ieder groepje uiteindelijk tot één creatieve en vernieuwende denklijn. Dit zijn ze.
Ieder kind een chefkok
‘It takes a village to raise a child.’ Dat was het vertrekpunt van het eerste groepje. Wat als we beroep doen op de wijk? In de wijk zitten immers genoeg ambassadeurs. Denk aan chefkoks die met liefde wat extra’s koken voor kinderen op school. En die ook meteen het fijne weten van gezond eten. Ieder kind een chefkok - dat is het doel! Met steun van vrijwilligers en het bedrijfsleven die zich ook als ambassadeur aan het initiatief kunnen verbinden.
Ik zag twee beren coördineren
Wist je dat Nederland één van de slechts vier Europese landen is waar kinderen géén warme lunch op school krijgen? Volgens het tweede groepje hebben we daarom een voedselcoördinator nodig per school. Om de toekenning van gemeentesubsidie te regelen, het bedrijfsleven te betrekken en activeren én om ouders bewust te maken van het belang van een gezonde lunch. Want samenwerking en goede coördinatie kunnen nog wel eens de sleutel zijn voor het invoeren van een warme schoollunch.
Van koop je lunch naar kook je lunch
Een ander groepje zag veel potentie in voedseleducatie. Gek eigenlijk, dat leren koken of gezonde voeding geen onderdeel is van het curriculum. Dus: laat kinderen tussen de middag hun eigen lunch koken en tegelijkertijd leren hoe ze die voedzaam maken. Met gastdocenten en met ondersteuning van studenten uit de buurt. Niemand hoeft meer iets mee te nemen, en iedereen krijgt lunch!
Een minister van Eetzaken
In dit groepje zat een juf werkzaam op een basisschool in Overvecht. Zij waarschuwde al meteen: maak het niet hysterisch met foodtrucks of broodbars. Kinderen willen zo normaal mogelijk zijn - niet een stempel meekrijgen dat ze anders zijn en naar de broodbar ‘moeten’. Dit groepje zette daarom hoog in: wat we nodig hebben is een minister van Eetzaken! Met een lobbycampagne en een manifest moet lunch voor iedereen vanzelfsprekend worden. Op naar een nieuwe lunchcultuur in Nederland.
The Food Hood
Het laatste groepje bedacht de ‘the food hood’, waarbij het draait om de sociale cohesie en eigenaarschap over en in een wijk of buurt. Uitgangspunt? Het kind en hun kindkracht! Er wordt hulp dichtbij het kind georganiseerd, via school, buurtbewoners en ouders. Enerzijds worden bestaande initiatieven in de wijk verbonden. Anderzijds wordt er gezorgd voor financiering door een ondernemersfonds. Het doel? De wijk zelfstandig laten draaien en het creëeren van een beweging. Opgedane kennis kan tussen wijken worden uitgewisseld waarmee het sociale kapitaal in stad wordt versterkt.
Dankjulliewel
Dank aan Stichting Albron en Stichting Lunchmaatjes voor het inbrengen van een vraagstuk en hun inzet tegen luncharmoede en sociale ongelijkheid. Huis van actief Burgerschap in de bibliotheek Neude: dankjewel dat we op deze inspirerende locatie de Transitietafel mochten organiseren. En dankjewel aan HKU voor het mede-organiseren van deze editie, en de plek binnen Exposure 2024.
